Rundingan Berterusan MA63 Dan Perkara Yang Telah Diselesaikan

Termeterainya Perjanjian Malaysia 1963 atau singkatannya MA63 melalui Suruhanjaya Cobbold pada 9 Julai 1963 di London menjadi titik permulaan pembentukan Malaysia.

Setelah permuafakatan berjaya dicapai, lalu lahirlah Malaysia pada 16 September 1963 melalui gabungan Persekutuan Tanah Melayu, Borneo Utara (kini Sabah), Sarawak dan Singapura.

Walau bagaimanapun, Singapura telah menarik diri dari Persekutuan Malaysia secara rasmi pada 9 Ogos 1965 atas faktor perdebatan tentang perlembagaan dan persaingan politik.

Di sebalik sejarah kewujudan Malaysia yang panjang, timbul persoalan sama ada perkara dan ‘syarat’ yang ditetapkan dalam triti oleh semua entiti gabungan benar-benar dilaksanakan mengikut lunas MA63.

Hal ini sememangnya diakui bahawa masih terdapat beberapa perkara asas dalam MA63 yang masih belum dilaksanakan, terutama yang berkaitan dengan pembangunan, ekonomi serta keistimewaan hak dan autonomi Sarawak dan Sabah.

Pemimpin silih berganti, pentadbiran kerajaan pun telah bertukar tangan. Biarpun begitu, rundingan dalam pelaksanaan MA63 tetap diteruskan menerusi beberapa siri pembentukan jawatankuasa rundingan.

Pada masa ini, rundingan pelaksanaan MA63 diletakkan di bawah Bahagian Hal Ehwal Sabah dan Sarawak (BHESS) di Jabatan Perdana Menteri.

Penubuhan BHESS adalah kesinambungan kepada Jawatankuasa Khas Kabinet untuk Menyemak Pelaksanaan Perjanjian Malaysia 1963 (JKKKMA63) yang ditubuhkan pada 2018.

Peranan utama BHESS adalah sebagai urus setia kepada platform rundingan mengenai MA63 yang dilaksanakan menerusi Majlis Tindakan Pelaksanaan Perjanjian Malaysia 1963 (MTPMA63).

Berikut adalah kronologi penubuhan platform rundingan pelaksanaan MA63 di bawah pentadbiran Perdana Menteri yang berbeza sejak dari tahun 2016:

• 2016

Jawatankuasa Pemberian Kuasa atau JKDA (Jawatankuasa Devolution of Authority) ditubuhkan di bawah pentadbiran Perdana Menteri Keenam

• 2018

Jawatankuasa Khas Kabinet untuk Menyemak Pelaksanaan Perjanjian Malaysia 1963 (JKKMA63) ditubuhkan di bawah pentadbiran Perdana Menteri Ketujuh

• 10 Mac 2020 – 16 Ogos 2021

Majlis Khas mengenai Perjanjian Malaysia 1963 (MKMA63) ditubuhkan di bawah pentadbiran Perdana Menteri Kelapan

• 21 Ogos 2021 – 10 Oktober 2022

MKMA63 diteruskan di bawah pentadbiran Perdana Menteri Kesembilan

• 4 Januari 2023 hingga sekarang

Majlis Tindakan Pelaksanaan Perjanjian Malaysia 1963 (MTPMA63) ditubuhkan di bawah pentadbiran Perdana Menteri Kesepuluh

Hari ini, MTPMA63 dipengerusikan oleh Perdana Menteri, YAB Dato’ Seri Anwar bin Ibrahim manakala Jawatankuasa Teknikal di bawah MTPMA63 pula dipengerusikan oleh Timbalan Perdana Menteri II merangkap Menteri Peralihan Tenaga dan Transformasi Air, YAB Datuk Amar Haji Fadillah bin Haji Yusof.

Susulan rombakan kabinet Kerajaan Persekutuan pada 12 Disember 2023, BHESS diletakkan di bawah Timbalan Perdana Menteri II yang mana tanggungjawab utama beliau adalah berkaitan hal ehwal Sabah dan Sarawak.

Tertubuhnya kesemua jawatankuasa rundingan MA63 tidaklah tanpa mendatangkan hasil. Sebaliknya, sebanyak 11 perkara utama dalam rundingan berterusan yang melibatkan hal ehwal Sarawak berjaya diselesaikan seperti yang dimaklumkan dalam Persidangan Dewan Undangan Negeri (DUN) Sarawak pada November lepas.

Perkara-perkara yang telah diselesaikan merangkumi:

• Penyerahan kuasa kawal selia Petroleum Gas Cecair (LPG) kepada Kerajaan Sarawak menerusi PETROS;
• Pengembalian status Sarawak dan Sabah sebagai rakan setara di bawah pindaan Perkara 1(2) Perlembagaan Persekutuan; 
• Pindaan tafsiran ‘Persekutuan’ di bawah Perkara 160(2) yang kini merangkumi MA63 dan instrumen seperti Laporan Jawatankuasa Antara Kerajaan (IGC);
• Pindaan Perkara 161A yang memberi kuasa penuh ke atas takrifan istilah ‘native’ kepada Kerajaan Sarawak;
• Pindaan Akta LHDN 1995 yang memperuntukkan pelantikan wakil tetap Sabah dan Sarawak dalam Lembaga Pengarah LHDN;
• Pindaan Ordinan Buruh Sarawak yang berkuatkuasa 1 Mei 2025;
• Garis panduan pemulangan tanah rizab Persekutuan;
• Pengiktirafan Jabatan Kerja Raya (JKR) Sarawak dan Jabatan Pengairan dan Saliran Sarawak (DID) sebagai jabatan teknik di bawah Arahan Perbendaharaan 182 yang membolehkan kedua-dua jabatan berkenaan mengurus projek persekutuan bernilai sehingga RM50 juta;
• Pengiktirafan Jabatan Bekalan Air Luar Bandar Sarawak (JBALB) sebagai jabatan teknik;
• Pemberian kuasa mengeluarkan lesen Perikanan Laut Dalam; dan
• Pertukaran status Pelabuhan Bintulu kepada Pelabuhan Negeri.

Sementara itu, rundingan mengenai Kajian Kewangan di bawah Perkara 112D Perlembagaan Persekutuan sebahagiannya telah pun dipersetujui.

Perkara tersebut adalah berkait dengan persetujuan Kerajaan Persekutuan menaikkan jumlah Geran Khas untuk Sarawak daripada RM300 juta pada 2024 kepada RM600 juta pada 2025 sebagai langkah interim bagi tempoh lima (5) tahun.

Dalam masa yang sama, perkara lain yang dipersetujui secara prinsip adalah berkaitan pemberian kuasa kawal selia alam sekitar kepada Kerajaan Sarawak melalui Lembaga Sumber Asli dan Alam Sekitar Sarawak (NREB) termasuklah pindaan dalam kuasa melantik Pesuruhjaya Kehakiman Sarawak.

Merujuk kronologi penubuhan platform rundingan dan perkara utama yang telah diselesaikan, terutama yang melibatkan hal ehwal Sarawak, jelaslah bahawa Kerajaan komited untuk meneruskan pelaksanaan MA63.

- Advertisement -

Isu MA63 bukanlah polemik semata-mata malah tidak wajar juga dijadikan sebagai modal politik demi meraih sokongan tanpa memahami asas sebenar pemeteraiannya.

Sebaliknya, semangat kebersamaan dalam pembentukan Malaysia yang diasaskan oleh pemimpin-pemimpin terdahulu seharusnya melatari pelaksanaan MA63.

Lebih penting lagi, triti keramat itu merupakan amanah yang wajib dipegang oleh kepimpinan pada masa sekarang dan juga masa akan datang demi keharmonian dan kesejahteraan bersama.

Rujukan:

1. https://bhess.jpm.gov.my/index.php/platform-rundingan/
2. Penyata Rasmi Persidangan dewan Undangan Negeri, Mesyuarat Kedua Dewan Undangan Negeri Sarawak Kesembilan Belas